OKUL ÖNCESİ DÖNEMDE MAHREMİYET EĞİTİMİ (3-6 YAŞ)
Çocukta mahremiyet eğitimi kendi özel alanını bilmesi, bu alanını koruması ve başkalarının özel alanına da saygı göstermesi demektir. Bu durum, çocuğun sağlıklı kişilik gelişimine zemin hazırlamaktadır. Çocuğa yönelik ihmal ve istismar vakalarının arttığı günümüzde, çocukları korumanın ilk adımı onlara mahremiyet eğitimi vermektir.
Mahremiyet Eğitimini aile içinde alan çocuklar, aile içinden gelecek ve dış çevredeki kişilerden gelecek olan rahatsız edilme, rahatsız hissetme durumlarına karşı daha güçlü olmalarını sağlayacaktır.
Öncelikle şunu belirtmeliyim ki ”Mahremiyet Eğitimi” ailede başlar. Ailelerin neler yapması gerektiği de uzmanlar tarafından ailelere verilmesi gereken eğitimlerle, mümkündür. Ne yapmalı, nereden başlanmalı, kimden destek alınmalı gibi sorular ailelerin kafasını karıştırdığı gibi korku ve kaygılarını da arttırmaktadır.
Okul öncesi dönemde çocuğa sorumluluk vererek, plan ve tercih yapma imkânlarını sunarak çocuğun özgüveni geliştirilmelidir. Öz güveni gelişmeyen, yetişkinlerden çekindiğinden dolayı her denileni yapan çocuklar mahremiyeti ihlal edildiğinde kendini koruyamaz. Ailelere çocuklarını her zaman aktif olarak dinlemeleri tavsiye edilir. Çocuğun ailesiyle iletişim kanallarının açık olması sağlanmalıdır.
Bu gelişim döneminde çocuğun sosyal çevresi genişler, yabancılarla iletişimi başlar. Çocuk yabancı kavramını anlamlandırmada zorluk çekeceği için yabancı kavramına vurgudan ziyade kendi vücut bütünlüğünün dokunulmazlığı ve sınırları üzerinden bilgilendirme yapılmasının daha doğru olacağı değerlendirilmektedir. Bu doğrultuda çocuğa kendi bedeninin dokunulmazlığının sınırları öğretilmelidir. Çocuğun yabancılarla birebir temasına (toplu taşıma aracında çocuğu yabancının kucağına vermeme, yabancı kişi aracılığıyla çocuğu tuvalete göndermeme vb.) izin verilmemelidir.
Çocuğa istemediği bir davranışa karşı hayır diyebilme becerisi kazandırılmalı, haklarını koruma ve başkasının haklarına saygı gösterme bilinci yerleştirilmeli, gerektiğinde kimlerden yardım isteyebileceği ile ilgili eğitim verilmelidir.
HER AN YANINDA OLAMAZSINIZ Kİ!
Çocukta mahremiyet eğitimi, onların mutlu, huzurlu ve karakter sahibi olarak yetişmelerini sağlayan ve onları kötü niyetli insanların istismarından koruyan temel eğitimlerden biridir. Mahremiyet eğitimi verirken doğal olmalı, çocuklarımıza, korkutarak veya zorlayarak özgüvenlerini zedelememeliyiz. Ayıp, günah, yasak sözcükleri yerine özel kelimesini kullanmalıyız.
MAHREMİYET EĞİTİMİ HANGİ AŞAMALARLA KAZANDIRILMALI?
Çocuklara Mahremiyet Eğitimi 3-4 yaşına kadar davranış olarak kazandırılır. 3-4 yaşından sonra yavaş yavaş bedenini koruma ve duygularını kontrol edebilme bilinci verilmelidir.
1- Bedenini Tanımlama
Çocuğa 3-4 yaşından itibaren, kendi bedeni hakkında bilgi verilmelidir. Kolları, gözleri, ağzı, kulakları nasıl öğretiliyorsa özel bölgeleri de bu organlar gibi anlatılmalıdır. Bunun için kitaplardan, videolardan faydalanılabilir. Çocuk bedeninin kendisine ait olduğu bilinci bu yaş döneminde desteklenerek devam ettirilmeli.
Anaokullarında verilen ” bedenimizi tanıyoruz ” çalışmaları; çocuğun bedenini tanımasına yönelik olup, çocuğun bedenine karşı farkında olma bilinci kazandırır.
2- Özel Alan Tanımlama
Çocuğun kendi özel alanını koruyabilmesi için öncelikle bu alanı çocuğa tanımlamak gerekmektedir. Vücudun kişiye özel olan bölgeleri, bu bölgelerin gizlenmesi gerektiği, çocuğa iki yaşından itibaren yavaş yavaş anlatılabilir. Bu alanın başkalarından gizlenmesi ve anne-baba ve doktorlar dışında bu bölgeye kimsenin dokunmaması gerektiği çocuğa öğretilmelidir. Çocuk için tanımlanan özel alan aynı zamanda anne-babanın da özel alanıdır. Çocuk anne-babasının bu alanlarını görmek istediğinde aile izin vermemeli, bu alanların kişiye özel olduğunu belirtmeli ve kimseye gösterilemeyeceğini anlatmalıdır.
Çocuğu zorla öpmek, ısırarak sevmek, çocuk istemediği halde ona sarılmak çocuğa ben güçsüzüm zaten kendimi koruyamıyorum, yetişkinlere direnmek boşana, onlar çok güçlü ben de zayıfım algısı geliştirmelerine neden olur.
Bazen ebeveynler, ”benim çocuğum izin alacak değilim ya öpmek için” diyebilirler. Fakat unutulmamalıdır ki onlar evlatlarımız bile olsalar şu mesajı vermek çok kıymetli ” sen benim evladım olduğun halde bile ben bile senden izin almadan sana dokunmuyorum, seni zorlamıyorum, bir başkası zorlarsa bu doğru değil” Çocuğun özel bölgeleri sevgi objesi olamamalıdır. Kısacası çocuk özel bölgelerinden sevilip, öpülerek bunun normal olduğu çocuğa öğretilmemelidir.
3- Dokunulması Yasak Olan Yerlerin Refleksi Kazandırılmalı
3-4 yaşından itibaren çocuğun genital bölgelerine olan temas azaltılmalıdır. Mümkün olduğunca çocuğun tuvalet sonrası ve banyoda genital bölgesini yıkama/temizleme görevi çocuğa verilerek özel bölgelere olan temas kesilmelidir. Bu yaş döneminde çocuk tuvalete bir ebeveyn desteği ile girmeli mecbur olunmadıkça çocuğun yanında kalmamak daha iyi olacaktır.
Çocuk tuvaleti bittiğini söyledikten sonra destek olmak için tuvalete girilse bile çocuğa, bak sana bakmıyorum, kafamı çevirdim demeli ve gözler hafif kısık şekilde tuvalet temizliğine destek olunmalıdır. 4 Yaşından itibaren ufak ufak tuvalete çocuğun yalnız girmesi sağlanmalıdır. Banyo yapılırken 4 yaşından itibaren çocuğun iç çamaşırı ile olmasına dikkat edilmelidir.
4- Vücudum Görülmemeli Hissi Kazandırılmalı
Daha bebekken bile çocuğun kıyafetleri başkalarının olduğu alanda değiştirilmemelidir, bu hassasiyeti çocuğunuz, 3- 4 yaşından itibaren anne-baba olarak sizlerde örnek olarak gösterin. Kıyafetlerinizi çocuğun yanında değil, kendi odanızda kapınızı kapatarak üstünüzü değiştirin ki çocuğunuza, kıyafet değiştirirken kimse bizi görmemeli bilinci kazandırmış olun. Çocuğa kendi başına giyinme becerisi kazandırın, siz çocuğun yanındayken bak arkamı dönüyorum külotunu giy, atletini giy dedikten sonra bakıyorum bilinci kazandırmanız çocuğunuza, bedenini izleyen kişilere karşı rahatsız olma refleksi geliştirir.
Alışveriş merkezlerinde, mağazalarda çocuk kıyafetleri ulu orta yerde değil kabinlerde değiştirilmelidir. Bazen parklarda annelerin-babaların kız ve erkek çocuklarının tuvaleti geldiğinde ortalık bir yerde bu ihtiyacın karşılanmasını sağladığını görmekteyiz fakat bu davranış çocuğa özel bölgemi göstermemeliyim hassasiyetini kırar.
5- Tuvalette Benden Başkası Olmamalı Bilinci
4 yaşından itibaren çocuğa, tuvalete tek başına girmesi alıştırılmalıdır. Tek başına tuvalete girme alışkanlığı çocuğun kendini koruma davranış refleksini geliştirecek ve çocuğun kendini koruma duygusunu güçlendirecektir.
Anaokullarında, tuvaletlerin arasına konulan paravanlar ve kapılar çocukların tuvalette tek olmalıyım bilincinin gelişimine destek olmaktadır.
6-Odanıza İzin Alarak Girmesi Gerektiğini Öğretme
Çocuklara 4-5 yaştan itibaren anne-babanın odası kapalı ise odaya kapıyı çalarak ve izin alarak girmesi gerektiği öğretilmelidir. Çünkü bu oda anne-babanın özel alanıdır ve özel alanlara girişte izin alınır. Çocuğun odasına girerken kapısının çalınması çocuğa iyi bir model oluşturacaktır. Odaya izinsiz girdiğinde çocuğa, “Odamızda giyiniyor olabiliriz, bu yüzden kapı kapalı ise tıklatıp izin alarak içeri girmelisin şeklinde” açıklama yapılabilir.
ÇOCUKLARINIZ İÇİN EĞİTİCİ VİDOLAR;
https://www.youtube.com/watch?v=Le22G2V0sTE KİKO İLE İÇ ÇAMAŞIRI KURALI https://www.youtube.com/watch?v=E2QZNrTcf9w ÇOCUKLAR İÇİN ONAY https://www.youtube.com/watch?v=mYi-O2E3Cjs BEDENİM BANA AİT